پروژهای از جلال هاشمی
در سالهای کنونی بحران بیآبی دغدغهی بسیار بزرگی برای خیل عظیمی از مردم محسوب میشود که برخی بسیار ملموستر با آن روبرو هستند. جلال هاشمی در پروژهای مشارکتی در فضای عمومی با نام “آبی بیآب” به بیان این معضل پرداخته است. این پروژه با اطلاع رسانی در شبکههای اجتماعی و رسانههای محیطی اقدام به جمعآوری پارچههای آبی کرده که در واقع اولین قدم مشارکت مخاطب در این اثر میباشد. همچنین در قدم بعدی پارچههای جمعآوری شده پس از دوخته شدن بصورت یک تکه درآمده و با مشارکت دوباره مخاطبان در مناطق مختلف کم آب و بیآب پهن میگردد.
این پروژه با شعار «بیابید رنگ آبی را به دریاچههای کشورمان یادآوری کنیم» در تلاش برای جلوگیری از عادی شدن اخبار مربوط به خشکی دریاچهها و رودخانهها است، که گهگاه از رسانههای مختلف میشنویم، و بهسبب آن حساسیت عموم در قبال این موضوع کاهش مییابد. یادآوری و تامل دوبارهی نکاتی چون جدی گرفتن هر چه بیشتر بحران آب و همچنین گسترش فرهنگ مصرف بهینه آب به عموم به عنوان مجریان اصلی این پروژه از دیگر رویکردهای این پروژه بود.
اساس و بنیان پروژه آبی بیآب بر اصل مشارکت استوار است. داستان از این قرار که هنرمند سعی دارد از شعارهای تکراری روزمره در نقد کمآبی و بیآبی فاصله بگیرید و عموم مردم را به عنوان مجریان اصلی این طرح، در اجرای آن به چالش بکشد.
در جامعه کنونی، تمایل به مشارکت همگانی رو به افول است و گرایش به فردگرایی روبه گسترش، لذا ضرورت زنده کردن روحیه مشارکت در بتن اجتماع احساس میشود.
مشارکتکنندگان با گرفتن عکسهایی در یک فرمت مشخص با پارچهها، همکاری خود را با پروژه آغاز میکنند.
سهم هر شخص در این پروژه بهوسیله شمارهای که بر روی پارچه ارسالیاش لحاظ میشود مشخص میگردد. تکه پارچههای آبی رنگ بازیافتی، پس از جمعآوری وارد مرحله دوخت میشود و به صورت چهل تکهای در میآید. پس از اتمام مراحل دوخت پارچهها، زمان و مکان مشخصی مقرر میگردد تا در دریاچهها، تالابها و یا رودخانههای خشک پهن شوند. در تکمیل این فرایند، پس از پهن کردن پارچهها، سوگوارهای در غم آب توسط دو تن از نوازندگان (سازهای کمانچه و دودوک) اجرا میشود که ما را به یاد آیینهای بارانخواهی میاندازد.
جلال هاشمی بحث آموزش را بهعنوان هدفی جانبی در کنار پروژهی خود میداند و به این منظور برای ارائهی توصیههای پایه در جهت اصلاح مصرف آب به کودکان و نوجوانان به مدارس وارد میشود.
پروژه آبی بیآب در ابتدا در رودخانه خشک شیراز اجرا شده است، سپس به دریاچه پریشان شهر کازرون رفت و در آینده قصد بر این است که به دریاچه هامون (سیستان و بلوچستان)، رودخانه زاینده رود و تالاب گاوخونی (اصفهان)، دریاچه بختگان (استان فارس)، و دریاچه ارومیه (آذربایجان غربی) به اجرا درآید.
سید جلال هاشمی (۱۳۶۹- شیراز) فارق التحصیل رشته نقاشی در مقطع کارشناسی از دانشگاه هنر شیراز به سال ۱۳۹۴ است. مشارکت، عدم مشارکت و تامل در روابط انسانها از جمله دغدغههای اوست که در آثار وی قابل مشاهده هستند.
اجرای پرفورمنس «صدای شما به گوش جهانیان میرسد» (۱۳۹۱) با همکاری آرش حق بین در شیراز و پروژه «آبی بی آب» در سال ۱۳۹۵ در رودخانه خشک شیراز و ۱۳۹۶ در دریاچه پریشان کازرون، پرفورمنس «هارمونی» در جشنواره «رادیکال پرفورمنس» (۱۳۹۶) از جمله فعالیتهای او در این زمینه بوده است. همچنین اجرای اثر «هارمونی» در بخش آلترناتیو در موزه هنرهای معاصر به عنوان اجرای برگزیده انتخاب شد. همین پرفورمنس در سال ۱۳۹۷ در شیراز به اجرای عموم رفت و در سال ۱۳۹۸ در جشنواره فجر شرکت نموده و همان سال منتخب جشنواره هنرهای دیجیتال شد.